Leipziger Faltbootbau - Stern

Leipziger Faltbootbau – Stern

Er ligt vandaag een andere kano in de tuin. Een degelijke polyester uit één stuk. Met comfortabele kuipstoeltjes die zorgen voor een prima zithouding. Die stoeltjes gaven de doorslag voor de aankoop. Maar met deze aanwinst moet het besluit volgen om ons vorige pronkstuk te laten varen, verder zonder ons. Twee kano’s is 1 teveel, ook al past er een in een plunjezak. Snik. En van die ene hebben we 27 jaar genoten. 27 jaar terug en nu, ijkpunten in de tijd. Waar blijven de jaren? wordt dan gezegd. Ik weet het wel: ze schieten in de rug en in de gewrichten.

Het is zomer en uit de overvolle garage diepen we opnieuw de schat op die we al zo lang koesteren. We gaan onze ouwe trouwe kano voor de laatste maal in elkaar zetten. Uit ervaring hebben we hiervoor een niet al te hete zonnige dag gekozen. Aan de klus die ons te wachten staat hebben we al meer dan eens teveel zweetdruppeltjes verloren. En eerlijk gezegd ook scheldwoorden. We gaan het rustig aan doen. Man komt met de grote legergroene plunjezak aansjouwen. Hij vertilt zich bijna. Alle houten onderdelen vissen we op uit de zak en sorteren ze netjes op het grasveld. Dat moet, anders is het geen doen, kom je er niet uit. Houten boogjes in aflopend formaat -tijdens een eerdere strijd met het ding heeft man ze gemarkeerd als voor en achter/ links en rechts-,  idem gemerkte dunne latjes, plankjes, boorden, stoeltjes. Het is altijd weer een hels karwei om alles uiteindelijk tegelijk passend in het omhullende blauwgrijze dek te krijgen. Vooral het inpassen van de laatste stukjes is een krachttoer omdat die onder hoogspanning op hun plaats moeten komen. Het geploeter komt vooral op manlief neer; hij beschikt van ons tweeën over de meeste kracht. En dan pronkt ie daar op het grasveld, onze vouwkano. Hij is nu eens in elkaar gelukt met een minimum aan transpiratie en nul scheldwoorden. Hoe vaak deden we dit niet? Nagenoeg elke zomer. En dan voeren we ermee door de Amsterdamse grachten en over het IJ, we namen hem mee naar Frankrijk, verdwaalden in de Weerribben en ontdekten in smalle slootjes nog meer Nederlands natuurschoon. Met de kinderen klein pasten we er precies in met z’n viertjes. Maar de kinderen zijn groot en de ouders wat stijfjes.

We gaan de boot met echt alle toebehoren op en top verder optuigen, aankleden. Versieren eigenlijk, want het is alsof we met de kerstboom bezig zijn. Met heel veel liefde zo mooi mogelijk maken. We zoeken de zeiltjes erbij, want de kano is tevens zeilboot. Eén keer zeilden we ermee, op een plas in de buurt. Met een lekker windje scheerden we schuin over het water, in de uitgezette richting. Ik hoefde slechts de aanwijzingen van manlief op te volgen, want ik ben zelf nauwelijks enige zeiltechniek meester. Toen we omsloegen en ik –zwanger van onze oudste- te water raakte, was ik een moment in paniek. Een kort moment, want al snel merkte ik dat mijn voeten de modderige bodem raakten terwijl het water niet hoger dan mijn knieën reikte.

Wij kochten de kano van andere liefhebbers; we weten zijn leeftijd niet. We hebben ons dit nooit afgevraagd. Ook hebben we nooit moeite gedaan om merk of herkomst te achterhalen. We vonden de boot gewoon leuk en heel praktisch vanwege de geringe opbergruimte die hij in beslag neemt. Maar op de indrukwekkende tentoonstelling De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen (Kunsthal 2014) werden we wel nieuwsgierig gemaakt, toen we daar het houten skelet van een vouwkano zagen opgesteld. Het deed verrassend veel denken aan dat van onze boot. Er hoort een spannend verhaal bij. Tijdens de oorlog werd deze boot gebruikt door Engelandvaarders. In september 1941 probeerden twee broers uit Rotterdam ermee te ontsnappen aan de Duitsers. Ze vertrokken uit Katwijk voor een tocht van ca. 190 km. Na 56 uur peddelen bereikten ze het veiliger Engeland. In Sizewell (Suffolk) is een monument opgericht ter nagedachtenis aan deze en andere Engelandvaarders.*

                       

Man zoekt in en achter alle garagekasten naar de volledige accessoires van de zeiluitrusting van onze vouwkano en vindt dat ik daarbij niet direct van dienst kan zijn; ik ken de weg er niet. Ik zijg neer achter de pc en worstel met mijn ns en mijn ovchipkaarten. Ik heb er twee, niet uit eigen behoefte maar uit noodzaak zijn ze op mijn pad gekomen. Van de een krijg ik mijn saldo niet zichtbaar. Het is afgeschermd. Ik mag mijn eigen saldo niet zien. Grr pff hmgg. Uren kun je er mee bezig zijn. Na 1 uur heb ik er genoeg van en staak voorlopig verdere pogingen. Het lijkt erop, dat ik met een nieuw toverservicewachtwoord toch een stukje dichter bij mijn verborgen saldo ben gekomen. Ik ga poolshoogte nemen bij mijn man die inmiddels de hele garage zo’n beetje op z’n kop heeft staan. Hij heeft wel alle touwen gevonden, het metalen roertje met de houten handvatten voor de bediening, de mast, de zeilen, maar slechts 1 zwaardje. Ik pak de mast op en mijn oog valt op een soort vignet, een keurmerk. Het is een sticker die op de paal zit vastgeplakt. Er staat in blauwe lijnen een tekening van een kano op met een tekst. Nooit eerder de moeite genomen die te lezen, de mast lag jarenlang ongebruikt op het zolderinkje. Nu moet en zal ik ontcijferen wat daar staat.

                                       

LFB lees ik, STERN en in kleinere letters onderlangs VEB Leipzige(r?) Faltbootbau of zoiets. De sticker is hier en daar beschadigd bij de letters. Ik ga direct googlen en begin mijn eigen speurtocht. Niet te geloven, ik vind een Faltbau Blog van een vouwkano enthousiasteling over deze kano. En meer ware liefhebbers kom ik op het spoor. Er bestaat zelfs een Duitse Wiki pagina over dit onderwerp. Het blijkt inderdaad de LFB fabriek, de Leipziger Faltbootbau – Stern te zijn die deze boten bouwde. Vanaf de twintiger jaren was de boot in gebruik, in de dertiger jaren populair. Zeker is dat na de Wende (1989) de productie is gestopt. Duidelijk, zou je denken. Maar het ligt gecompliceerder. Want een vergelijkbare kano met iets andere bouwwijze, is de Kolibri, die vanaf een later tijdstip (1955) door MTW**  in productie is gebracht. MTW vervaardigde in Wismar vouwboten tot 1990. Echter –en dit is voor de diehards-, een tijdlang werd de Kolibri ook door LFB gebouwd. Beide DDR vouwboten werden gemaakt in het kader van de consumptiegoederen productie en zijn ook veelvuldig naar het westen van Europa geëxporteerd alwaar er nog heel wat moeten rondvaren.

Tja, zelfs met deze kennis blijven er vragen open. Want welk type is onze vouwkano, een LFB, een MTW, of een combi? Hoe oud zou ie zijn? Ik kom er niet uit. En was die LFB fout in de oorlog? Helemaal niet of niet helemaal natuurlijk, gezien de onmisbare hulp aan de Engelandvaarders.

Ik krijg de melding dat achter een garagekast het tweede zwaardje is ontdekt. Daarmee is de zeilvouwkano compleet. Fier en strak staat ie op het gras. Het is een historisch monument. 

Toch maar niet wegdoen dan? Nou vooruit, nog één keer een stukje zeilen en daarna flink zijn. Ouder worden heeft zo zijn prijs.

* Zie de site van Zeekajak.NL

**Mathias-Thesen-Werft, een scheepsbouwonderneming in Wismar die in 1945 door de Russen werd opgezet.